Er zijn zo van die dagen die je lang op voorhand ziet aankomen. De jaarlijkse Wereldbevolkingsdag bijvoorbeeld. Redacties kunnen er zich dan ook goed op voorhand op voorbereiden. Maar in de Nederlandstalige media (België/Nederland) struikel je op deze 11 juli 2023 niet meteen over de demografische artikels.
Al Jazeera brengt er wel eentje waarin Mohammed Haddad vooruit kijkt naar de toestand over 27 jaar. Onze vriend begint vrolijk met te fantaseren dat “mensen over de hele wereld 11 juli vieren als Wereldbevolkingsdag”. Vieren … Zelfde vrolijk toontje bij de V.N. die uitpakken met een filmpje dat stelt dat de vragen naar teveel of te weinig mensen, verkeerde vragen zijn. De titel van het filmpje luidt: “8 Billion Lives, Infinite Possibilities: The case for rights and choices”.
Haddad vermeldde wel dat de dag werd uitgeroepen door de V.N. “om de aandacht te vestigen op de urgentie en het belang van bevolkingskwesties, inclusief hun relaties met het milieu en de menselijke ontwikkeling.”
De jongste eeuw ging het dan ook pijlsnel vooruit met de wereldbevolking. Zoeken we het even op, dan blijkt dat we in 1927 ‘nog maar’ met 2 miljard mensen waren. We kwamen van 1 miljard in 1804. In 1960 waren we met 3 miljard. Nu al met 8 miljard. Een verviervoudiging op één eeuw. Omstreeks 2037 of wat later kan mens nummer 9 miljard er bij komen. In 2054 of wat later, nummer 10 miljard. Zoals Mohammed Haddad aanstipt, kan “deze groei grotendeels worden toegeschreven aan de ontwikkeling van de moderne geneeskunde en de industrialisatie van de landbouw die de wereldwijde voedselvoorziening heeft gestimuleerd.”
Haddad wijst er in zijn artikel ook op dat we het voorbije jaar getuige waren van twee nieuwe mijlpalen. In november 2022 waren er voor het eerst officieel acht miljard mensen op Aarde. In april 2023 overtrof India buurland China als dichtstbevolkte land ter wereld. India telt nu al 1,4 miljard mensen en is op weg naar 1,7 miljard in 2060. “Wereldwijd In 2022 werden bijna 134 miljoen baby’s geboren. Dat zijn gemiddeld 367.000 pasgeborenen per dag. Hoewel dit misschien veel klinkt”, zo nuanceert Haddad, “is het eigenlijk het laagste aantal pasgeborenen sinds 2001.”
De wereldbevolking blijft wel groeien maar het groeitempo vertraagt. Sommige landen noteren nu al hun laagste geboortecijfers zoals Zuid-Korea, Japan en China. Ook in tal van Europese landen – zoals Italië en Hongarije – ligt het aantal binnenlandse geboortes heel laag. Reden voor de overheden om “een breed scala aan financiële prikkels en ondersteuning voor moeders uit te rollen.” Want de krimpende en vergrijzende bevolking vormt zoals Haddad schrijft “een enorme uitdaging voor de arbeidsmarkten en de economie als geheel. Naast een daling van het aantal personen in de werkende leeftijd zullen er aanzienlijke hervormingen nodig zijn om de sociale diensten en de gezondheidszorgstelsels aan te passen aan de steeds ouder wordende bevolking.”
Vergeten wordt echter dat een krimpende bevolking ook voordelen biedt, met name ecologische, zoals een geringer beslag op de schaarse overgebleven groene ruimtes, minder vervuiling allerlei, minder sociale onrust vanwege een jonge bevolking bv. ook. En terwijl delen van Azië en Europa vergrijzen, blijft Afrika ‘boomen’. Haddad: “Afrika is het snelst groeiende continent ter wereld, met landen zoals Niger, Oeganda, de DR Congo, Angola, Tsjaad, Mali en Somalië die elk groeien met een snelheid van meer dan 3 procent per jaar.”
“Tegen 2050 zal Nigeria naar verwachting de op twee na dichtstbevolkte natie ter wereld worden, gevolgd door de Verenigde Staten, Pakistan, Indonesië, Brazilië, de Democratische Republiek Congo, Ethiopië en Bangladesh.”
Stippen we hierbij aan dat Nigeria met zijn 923.768 km2 qua oppervlakte niet veel groter is dan Frankrijk (543.940 km2). Stel je voor dat er in Frankrijk niet de huidige 67 miljoen maar wel 790 miljoen mensen zouden wonen zoals dat het geval dreigt te worden in 2100 in het nu al door vele sociale spanningen erg onrustige Nigeria. Gezien ook de toenemende opwarming van de aarde dreigt Nigeria catastrofaal onleefbaar te worden. Met name in de steden. In Lagos alleen al zouden in 2100 zo’n 80 miljoen mensen wonen, bijna evenveel als in heel Duitsland nu. Het Congolese Kinshasa zou dan ook 60 miljoen inwoners tellen. Kinshasa dat nu al zo’n zootje is waar bijvoorbeeld de huisvuilophaling het in grote delen van ‘de stad’ laat afweten en waar net als in andere Congolese steden zoals Goma en Lumumbashi de criminaliteit hoogtij viert.
Alle berichten over het in de verdere toekomst stil vallen van de wereldwijde bevolkingsgroei – bij Al Jazeera eindigt Mohammed Haddad er mee dat omstreeks 2080 de bevolkingspiek van 10,4 miljard bereikt zal worden – zouden ook de onleefbaarheid van een wereld met 10 miljard mensen in ogenschouw moeten nemen. De vraag ook moeten stellen hoeveel van die 10 miljard mensen op de dool zullen zijn. Nu al telt de wereld zo’n 117 miljoen vluchtelingen. Hoeveel worden dat er door hitte, overstromingen, honger, watersnood, (burger-)oorlogen en nog andere door de mens veroorzaakte ecologische en andere problemen in 2100?
Meer algemeen: welke zin heeft het nog om op een ecologisch afstervende planeet ter wille van tijdelijke economische motieven, nog meer mensen te verwekken ? Zouden we niet wat meer aan ‘leed-vermijding’ moeten denken ? Leed-vermijding zowel voor mensen als voor al de andere levensvormen die de mens nu in een rotvaart doet uitsterven: de zesde grote uitstervingsgolf in de geschiedenis van de aarde. Wat wordt het als straks omwille van de voor de zogenaamd ‘duurzame ontwikkeling’ benodigde grondstoffen, ook meer en meer de broedkamers zelf van het leven op Aarde – de oceanen – onleefbaar zullen gemaakt worden ? Diepzeemijnbouw dus. Op Jamaica wordt daar nu druk over vergaderd, zo meldt De Standaard die net zoals VRT en RTBF Wereldbevolkingsdag weer een keertje totaal over het hoofd zag…
Jan-Pieter Everaerts
Beste.
Ook mij is het al lang opgevallen dat openbare omroepen en zijn journalisten weinig of zelfs niets over deze feiten berichten.
Ik vroeg me af of Luc Pauwels@VRT dit artikel gelezen of toegezonden heeft gekregen.
Ook al ben ik de laatste die wil geloven dat er zoiets bestaat als een overheid die zijn journalisten brieft over zaken die niet mogen besproken worden.
Toch blijft het oorverdovend stil rond het probleem van overbevolking.
Groeten.
Bedankt voor je reactie.
Dit jaar was het echt opmerkelijk, op het journaal/nieuws ook niets vermeld.
We hebben hier zelf niet actief rond gecommuniceerd terwijl dit wel een belangrijke taak is voor onze vzw. We zouden jaarlijks een perstekst moeten doorsturen naar een vaste lijst van contactpersonen binnen de media, en dit tijdig voor bepaalde jaarlijkse kalenderdagen (wereldbevolkingsdag, dag van de biodiversiteit, dag van de aarde, etc…). Dat is een taak dat we meenemen voor 2024. Momenteel kunnen we ons enkel bezighouden met één project die we aan het voorbereiden zijn, meer daarover in het najaar.
Groeten,
MinderMensen vzw
Het onderwerp is sociaal onwenselijk, en daarom zijn zeer veel mensen en organisaties geneigd hun hoofd in het zand te steken bij dit onderwerp, ik ben er alvast zeer veel tegengekomen. Er valt immers niet mee te scoren.
Misschien toch wat assertiever zelf voor je standpunt durven uitkomen.
Ik ben ook wel eens benieuwd naar de uiteindelijke bevolkingsgroei van 2023.
Best mogelijk dat 2023 1990 klopt als jaar met in absolute cijfers de sterkste toename van de wereldbevolking.
Globaal genomen zien we sinds 1990 een lineaire groei van de wereldbevolking. Spreken van een afname geeft de indruk dat het wel goed komt zonder dat we er veel voor moeten doen, en dat is exact wat de “hoofd in het zand” mensen willen.