Begin maart 2023 leek de Vlaamse regering zich hopeloos vastgereden te hebben in de stikstofproblematiek. Uiteindelijk kwam er toch een compromis-akkoord. Maar waar komt al het stikstof vandaan en wat is het probleem eigenlijk? De Vlaamse Milieumaatschappij VMM schrijft daar op zijn webstek dit over:
“Stikstofgas (N2) is een kleur- en reukloos gas dat op zichzelf niet schadelijk is voor mens of milieu. Maar als we over stikstof spreken, bedoelen we stikstof in combinatie met zuurstof of waterstof. We spreken dan over stikstofoxiden of ammoniak, en die hebben wel negatieve effecten op de gezondheid en de natuur. Zo kunnen stikstofoxiden (NOx) irritaties aan de luchtwegen veroorzaken en is ammoniak (NH3) nadelig voor de vegetatie. Beide stikstofvormen dragen sterk bij aan de vorming van fijn stof, en NOx speelt ook een rol bij het ontstaan van ozon. Verder leiden stikstofoxiden en ammoniak tot de depositie van stikstof en van verzurende stoffen. Dit tast natuurlijke ecosystemen aan en vermindert de biodiversiteit. De belangrijkste stikstofbronnen zijn het gebruik van fossiele brandstoffen (NOx) en de veeteelt (NH3).”
Nu maakt één varkentje of één autootje minder of meer, het probleem niet uit. 5,6 miljoen varkens (2021) en 3,6 miljoen in het Vlaams Gewest ingeschreven auto’s (2022) doen dat wel. Net als uiteraard ook de vele hier aanwezige industrieën, met name in de havengebieden.
Maar eigenlijk is heel het Vlaamse stikstofprobleem – dat ook niet los kan gezien worden van alle andere vormen van milieuvervuiling (denk bv. aan de PFAS- en PFOS-problematiek) – een probleem van overbevolking. Een probleem van teveel aan alles des mensens: het teveel aan vee, het teveel aan industrie, het teveel aan mensen ook die allen met hun privé-auto overal naar toe willen puffen, het teveel aan bouwsels eveneens voor de 6,7 miljoen Vlamingen, Brabanders en Limburgers hun woningen, werkplekken enzoverder. Door de stikstof-uitstoot van al die en nog andere sectoren, raakten zowel onze lucht als onze bodems als ons kostbaar grondwater zwaar vervuild. Met gevolgen niet alleen voor ‘de natuur’, maar voor ons aller gezondheid.
Maar het woord overbevolking: is er één staats- of commerciële journalist die dat over zijn of haar lippen durft krijgen ? Heilig verklaard als de economische en demografische groei door het kapitalistisch systeem en dus ook de meeste staats- en commerciële media nog steeds zijn.
Misschien moet ook het Vlaams Parlement eens iemand uitnodigen zoals Jason Hickel. De Nederlandse krant Trouw meldt op woensdag 8 maart dat één van de ‘degrowth-goeroe’s’, de economisch antropoloog Jason Hickel, het Nederlandse parlement gaat toespreken. Hickel ziet hoe er een hoop zaken zijn (zoals met name de SUV’s) “die niet van direct belang zijn voor ons welzijn, maar die wel een grote destructieve invloed hebben op de planeet. Het is waanzin dat we deze dingen blijven produceren terwijl we in een ecologische noodtoestand zitten.” En kom Hickel niet af met ‘groene groei’: da’s zelfbedrog. “Groene groei is een recept voor ellende.”
Hickel lijkt volgens een bericht op twitter uit 2015 echter zelf ook weer blind te zijn voor de overbevolkingsproblematiek. Maar als je niet tot de kern van een probleem wil doorstoten, hoe het dan oplossen ? In Nederland proberen ze ook al jaren om de stikstofuitstoot met allerlei maatregelen te beteugelen. De mislukking was op voorhand al gegarandeerd.
En zo blijven we aanmodderen. Wanneer zal het eens breed doordringen dat niet alleen de 5,6 miljoen Vlaamse varkens maar vooral de 6,7 miljoen Vlaamse burgers met al hun drukke activiteiten, de stikstof- en alle andere milieuproblemen veroorzaken ? Het zijn heus niet de kabouters, trollen of kobolden die we de schuld in de schoenen kunnen schuiven.
JP Everaerts
Deze mediawatch verscheen eerder in iets andere versie in het ezine De Groene Belg, een onafhankelijke uitgave van vzw Mediadoc. Voor alle correspondentie: mediadoc.diva@skynet.be