Maart 2021 was geen goede maand voor de ‘promotie’ van het overbevolkingsprobleem in Vlaanderen. Canvas publiceerde in het kader van hun #klimaatraad reeks een kort filmpje waarin overbevolking wordt weggelachen (zie hier) en in de lente editie van de Apache magazine werd een artikel gepubliceerd dat net hetzelfde doet, behalve dan met nog minder smaak. Het artikel is digitaal nog niet te vinden, maar alleen al met de eerste zinnen van de intro kan je de stemming van het artikel raden:
“Een teveel aan mensen zou de oorzaak zijn van de huidige ecologische noodtoestand. Behalve een stuitend gebrek aan inzicht over de echte oorzaken, verraadt die visie ook een nauwelijks verholen autoritarisme en zet ze de deur open voor ecofascisme.”
Behalve een stuitend gebrek aan inzicht over de echte oorzaken, verraadt dit citaat ook een kortzichtigheid en een zwart-wit denken van het hoogste niveau. Als je verder leest zie je ook hoe de auteur er in slaagt om het idee van overbevolking te associëren met allerlei duistere figuren en theorieën. Zo komt zelfs Hitler aan bod, waarmee de auteur meteen voldoet aan de wet van Godwin. Omdat goede gewoontes voor herhaling vatbaar zijn hebben we net zoals bij het Canvas-filmpje ook gereageerd. Hieronder onze reactie naar Apache:
Beste,
Bij deze wens ik namens MinderMensen te reageren op het artikel ‘De mens is niet het probleem’ van Jan Walraven dat verscheen in de Apache magazine van de lente 2021. Jan Walraven zegt daarin dat overbevolking een ‘gevaarlijk waanidee’ is.
Hoe zo’n oppervlakkig en ‘naast-de-zaak’ artikel gepubliceerd kan worden in een nieuwsmedium dat aan onafhankelijk onderzoeksjournalistiek doet blijft me een raadsel. Het enige wat het artikel duidelijk maakt is dat de auteur weinig kennis heeft over het onderwerp van overbevolking. De vele misverstanden die er bestaan rond het onderwerp komen één per één aan bod. Ik kan ze hier allemaal één per één behandelen, maar dat is niet nodig: hier kan je ze allemaal lezen.
Bijna elk nieuwsbericht over biodiversiteitsverlies, stikstofproblematiek, luchtvervuiling, droogte en watertekort in Vlaanderen verwijst naar de hoge bevolkingsdruk als één van de oorzaken. Dat hoeft niemand te verbazen, aangezien de impact van de mens een product is van het aantal mensen, hun individueel verbruik en hun gebruikte technologie. De huidige problematische toestand van de wereld is dan ook het gevolg van verschillende factoren en dan is het ook maar logisch dat er verschillende oplossingen zijn. Zowel minder consumeren, herbebossen, duurzamere technologie, systeemverandering, … zijn cruciaal, maar ook het streven naar een bevolkingskrimp op een menswaardige manier. Dat zou niet enkel een goede zaak zijn voor het milieu, maar ook voor ons streven naar een meer sociale en eerlijkere maatschappij. Je moet het aanpakken van overbevolking niet zien als een oplossing voor alle problemen, maar wel als een ‘universele vereenvoudiger’ van problemen met allerlei voordelen.
Als wijze van voorbeeld verwijs ik graag naar het bijgevoegde document dat het verband tussen klimaatverandering en overbevolking verduidelijkt. Het lijkt me onnodig om uit te leggen dat de besparing ten gevolge van het beperken van de bevolkingsgroei of de bevolkingsgrootte ook van toepassing is op alle vormen van consumptie (water, voedsel, oppervlakte grond, …) en uitstoot (huisafval, giftige stoffen, vervuild water, …).
Gelukkig zijn veel mensen zich wel bewust van de gevolgen van overbevolking. Wereldwijd vragen wetenschappers om meer aandacht te schenken aan dit thema (zie hier) en over heel de wereld zijn er verschillende organisaties actief die het onderwerp op de sociale en politieke agenda willen plaatsen. Dat deze stemmen nauwelijks aan bod komen is zeer spijtig maar wel begrijpelijk: pleiten voor vrijwillige bevolkingskrimp gaat lijnrecht in tegen miljoenen jaren biologische selectie en duizenden jaren culturele selectie.
Maar – als ik het goed begrepen heb – zijn al deze mensen en organisaties volgens de auteur neo-malthusianen of racisten? Het probleem van overbevolking in verband brengen met Hitler is even absurd als het zoeken naar een verband tussen socialisme en het rode duo Stalin en Mao. Het artikel is een schoolvoorbeeld van zwart-wit denken en polarisering. Ik raad de auteur sterk aan om de website www.mindermensen.be door te nemen.
Verder wens ik mee te delen dat ik uiteraard bereid ben om voor Apache een juister geformuleerd artikel te publiceren over overbevolking. Zo krijgen de lezers een kans om hun eigen visie en mening te ontwikkelen.
Met vriendelijke groeten,
MinderMensen.be
(De vergelijking met Stalin en Mao is niet helemaal toepasselijk aangezien deze laatsten ook redelijk wat positieve zaken hebben gerealiseerd. Maar het punt is hier dat je niet alles zwart-wit mag zien.)
Danke für diese schlüssige Widerlegung einer Position, die leider überall in der öffentlichen Meinung herumgeistert und von den Medien durch subtiles fraiming gefördert wird.
Zum Thema Hitler ließe sich viel sagen: bekanntlich war er Rassist und strebte die Vernichtung bzw Versklavung nicht-“arischer” Bevölkerungsgruppen an, damit sich die “Arier” als Herren der Welt umso mehr ausbreiten sollten. Dafür gab es für “arische” Mütter Auszeichnungen (“Mutterkreuze”), und bei der SS gab es Fortpflanzungspflicht. Es wurden regelrechte Menschenzuchtstationen (“Lebensborn”) eingerichtet. Die Nazis führten in Deutschland erstmalig das heute so hochgehaltene Kindergeld ein (in einem nicht mehr auffindbaren Wikipedia-Artikel hieß es, weltweit zum ersten Mal).
Hallo Franziska, danke für deinen Kommentar.
Hallo Franziska, bedankt voor je reactie.
Voor onze Nederlandstalige lezers, hier een poging tot vertaling:
“Bedankt voor deze definitieve weerlegging van een standpunt dat helaas overal in de publieke opinie wordt achtervolgd en door de media wordt gepromoot door middel van subtiele fraiming.
Over het onderwerp Hitler valt veel te zeggen: zoals bekend was hij een racist en streefde hij naar de vernietiging of tot slaaf maken van niet-‘Arische’ bevolkingsgroepen, zodat de ‘Ariërs’ zich des te meer zouden verspreiden als meesters van de wereld. Hiervoor kregen “Arische” moeders onderscheidingen (“moederkruisen”), en de SS was verplicht zich voort te planten. Er werden echte menselijke kweekstations (“Lebensborn”) opgericht. Voor het eerst in Duitsland introduceerden de nazi’s de kinderbijslag, die vandaag de dag zo hoog is (in een Wikipedia-artikel dat niet meer te vinden is, staat er voor het eerst ter wereld).”