Poetins overval op Oekraïne heeft een keten van wereldwijde gevolgen op gang gebracht waar we nog lang het einde niet van gezien hebben en waarvan omvang en diepgang wellicht tot velen nog lang niet echt is doorgedrongen. Veerle De Vos schreef dat “volgens cijfers van de Verenigde Naties het aantal mensen dat te kampen heeft met voedseltekorten op 2 jaar tijd gestegen is van 136 miljoen naar 276 miljoen. Dat komt door de oorlog in Oekraïne, maar ook door de coronapandemie en de klimaatopwarming, zei secretaris-generaal Antonio Guterres op een bijeenkomst van de ministers van buitenlandse zaken in New York. Een half miljoen mensen lijdt intussen onder een echte hongersnood, dat is 5 keer zoveel als in 2016.”
En het wordt alleen maar erger, stelt de VN, “zolang Rusland belangrijke hoeveelheden voedsel blokkeert in de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee. Voornamelijk graan en zonnebloemolie. Zo zou er momenteel 20 miljoen ton graan vastzitten in de havens. Maar ook de voedselproductie in Oekraïne is verstoord door de oorlog, en de aanvoer van kunstmeststoffen uit Rusland en Wit-Rusland verloopt stroef.” Gevolg: de prijzen op de wereldmarkt stegen de afgelopen maanden met 30%. Graan werd nog duurder sinds India de uitvoer van tarwe verbood.
‘Genoeg voedsel’ toch dreiging ‘wereldwijd voedseltekort’
David Beasley, hoofd van het VN-voedselprogramma, waarschuwt voor massale hongersnood, onrust en migratiestromen uit de armste landen. “Dit gaat over de armste der armste landen die aan de rand van de uithongering staan. Dus alsjeblieft, president Poetin, als je een hart hebt, open dan de Oekraïense havens.”
Volgens VN-secretaris-generaal Guterres is er genoeg voedsel om de hele wereldbevolking te voeden. “Maar als we dit probleem op korte termijn niet samen oplossen, dreigt het schrikbeeld van een wereldwijd voedseltekort.” “Dan kunnen nog eens tientallen miljoenen mensen in een situatie van voedseltekorten, ondervoeding en hongersnood terechtkomen.”
Tot daar licht ingekort het VRT-bericht. De VRT brengt over de problematiek ook een reportage van Stijn Vercruysse in Somalië: BEKIJK – Rampzalige hongersnood dreigt, onze ploeg verzamelt getuigenissen in een extreem droog Somalië | VRT NWS: nieuws
Elders werd de alarmkreet van de VN ook gehoord. Zo bijvoorbeeld bij:
- Al Jazeera: UN hopes to restore Ukraine grain exports amid global food crisis
- Deutsche Welle, met een noodkreet ook van het VN-kinderfonds: UNICEF warns of more child deaths as food costs soar
- The Guardian wees er op dat “the war has stoked a global food crisis that could last years”. De Britse krant meldde ook dat Rusland de havens pas wil openstellen na het eind van de sancties tegen het land: https://www.theguardian.com/world/2022/may/19/ukraine-war-has-stoked-global-food-crisis-that-could-last-years-says-un
“If you can’t feed them, don’t breed them”
Ieder die al eens de vraag durft stellen of de gigantische ecologische problemen die het mensdom – zowel in het kapitalistische als communistische deel – veroorzaakt heeft, niet ook te maken kunnen hebben met onze bevolkingsexplosie – van 3 miljard in 1958 naar 8 miljard in 2022 – kent het standaard-antwoord: “er is meer dan genoeg voedsel op de wereld, alleen wordt het niet eerlijk genoeg verdeeld.”
Vraag 1: voedsel ? Of vergiftigd spul dat niet zelfs niet voor dierlijke consumptie geschikt is want ook andere toppredatoren in de voedingsketen, gaan dood aan al de pesticiden en schadelijke additieven die ze door vervuilde voeding in hun lichaam opstapelen. En dan is er nog de obesitas-pandemie, veroorzaakt door al het versuikerd, vervet en op andere bedrieglijke manieren bewerkt voedsel.
Vraag 2: hoezo, alleen maar oneerlijk verdeeld ? Beseft men wel wat voor logistieke mega-operaties er nodig zijn om voedsel wereldwijd van de plaatsen waar het geproduceerd wordt, te vervoeren naar de plaatsen met de grote, er aan behoefte hebbende mensenconcentraties ?
In De Morgen viel op dinsdag te vernemen dat bv. in Egypte 26 % van de tarwe uit Oekraïne komt, in het verre Indonesië 27 %, in Pakistan 46 % en in Somalië zelfs 53 % ! En niet alleen tarwe moet voor zulke landen aangevoerd worden. Stijn Vercruysse stelde in het VRT-TV-journaal van donderdagavond overigens dat Somalië zelfs voor 100 % afhankelijk is van Oekraïne en Rusland.
Moet dan niet ook deze vraag gesteld worden: moeten landen die zo incapabel zijn om hun eigen bevolkingen te voeden, niet leren om hun bevolkingen te beperken ? Nu gebeurt vaak het omgekeerde. Naam nu de heksenketel Pakistan. Onder andere door de vervolging van mensen die daar niet de islam of de ‘correcte’ versie daarvan aanhangen, kan je het echt een heksenketel noemen. Wel die heksenketel gaat van de huidige 230 miljoen naar 403 miljoen inwoners in 2100. Elders hetzelfde liedje. Moeten er dan meer Oekraïne’s (met hun supervruchtbare Zwarte Aarde) bij komen op Aarde ?
Niemand verantwoordelijk ?
Die ene lokale oorlog nu in Oekraïne, legt de kwetsbaarheid van de wereldvoedseldistributie-systemen open en bloot te kijk. Nu opeens ontdekt de wereld weer dat je van het stedelijk beton van de megalopolissen, of van het zand van woestijnen, niet kan eten. Dat de bevolkingen van zowel wolkenkrabbers, sloppenwijken als vluchtelingenkampen, iedere dag én nacht, gigantische netwerken nodig hebben om continu voedsel aan te slepen (zowel als om al het bijhorend afval, met zijn stikstofproblemen, weer te verwijderen).
Toch horen we ook nu weer niemand de verantwoordelijkheid opnemen om mensen wereldwijd duidelijk te maken dat nog meer kinderen blijven verwekken, alleen maar zal leiden tot nog meer menselijk lijden op gigantische schaal. Niet alleen door voedseltekort of van de mensenmassa’s profiterende ziekteverwekkers (zie nu weer de ‘apenpokken’), maar in steeds meer gebieden ook en nog erger door drinkwatertekorten. Nu bijvoorbeeld weer in India waar een ‘watertrein’ de enige ‘bron’ van water is in het dorstend Rajasthan’s Pali-district (zie hier).
Terug naar de barre ‘middeleeuwen’ ?
Iedere ietwat geïnformeerde amateur-demograaf kon de huidige en toekomstige problemen voorspellen, maar de professionele demografen keken en kijken de andere kant op. Zo doen het ook veel journalisten en politici alsook heel het economisch establishment. Want voor het kapitalisme dat na de val van de Sovjetunie en de ommekeer in China weer wereldwijd heerst, is bevolkingsgroei dé brandstof voor economische groei, voor altijd maar meer winst voor de superrijken.
Finaal dreigen we terug gekatapulteerd worden in de middeleeuwen: met de rijken in hun hoge burchten en op hun paradijselijke eilanden, terwijl aan hun voeten de armen wroeten en creperen om hoe zwaar hun verliescijfers ook, steeds meer winst uit de aarde te roven en door hun labeur bijeen te zwoegen. Zelfs Poetin en zijn kliek zullen geen boterham minder eten door hun floppende overval op Oekraïne. De gewone Russen, de gewone Congolezen, de gewone Sri Lankanen daarentegen …
Jan-Pieter Everaerts